Skąd się wywodzi i czym charakteryzuje się styl dworkowy? Jakie różnice dostrzec można pomiędzy domem w stylu dworkowych klasycznym a nowoczesnym dworkiem? Jak prezentuje się fasada oraz wykończenie szczytu dachu w takich obiektach (kolory i materiały)? Dom w stylu dworkowym – zarówno w wydaniu klasycznym, jak i nowoczesnym, będzie tematem dzisiejszego artykułu.

Styl dworkowy – charakterystyka i historia

Ten styl wywodzący się z architektury polskiej, zaliczany jest do nurtów stylu narodowego. Owa stylistyka ukształtowała się na przełomie XIX i XX w. i była próbą ratowania tożsamości Polski w związku z utratą niepodległości. Charakterystycznym dla tego stylu było przemycanie w domostwach cech i symboli o narodowym charakterze oraz celowe nawiązywanie do tradycji budownictwa dworskiego. Estetyka dworkowa uznawana była więc za emanację polskości. Wzorcem dla wielu obiektów z tego okresu były polskie dwory szlacheckie, czyli wiejskie budynki, w których od okresu renesansu zamieszkiwała szlachta polska.

Tym, co jest charakterystyczne dla klasycznych domów w stylu dworkowym, to obecność czterospadowego, łamanego dachu oraz portyku (kolumnady). Za drugim pojęciem kryje się przejście zbudowane na planie prostokąta, które wsparte jest rzędami kolumn. Ten jedno lub dwukondygnacyjny element architektoniczny otwarty jest z co najmniej jednej strony budynku. W polskich dworkach z reguły tworzy główną, poprzedzającą wejście część fasady. W takich realizacjach pojawiają się także gzymsy, dachy bez wysuniętego okapu oraz okna ze szprosami. Tradycyjne dworki wyróżniają się również symetrią i wyważonymi proporcjami.

Domy w stylu dworkowym – wykończenie dachu i elewacji

Czy nowoczesne dworki różnią się znacząco od klasycznych domów w stylu dworkowym? Nie jest to regułą, jednak we współczesnych realizacjach najczęściej upraszcza się bryłę budynku oraz konstrukcję dachu. Wspomniane modyfikacje wpływają z kolei na różnice w wykończeniu pokrycia oraz elewacji. Zmiany dostrzec można również w kolorystyce budynków z przełomu XIX/XX w. oraz tych z XXI wieku. O jakich rozbieżnościach mowa?

Styl dworkowy klasyczny

W klasycznych dworkowych domostwach królowały czterospadowe, łamane dachy polskie o dwóch kondygnacjach. Ich dolna i górna część oddzielone były ścianką, a obie połaci posiadały jednakowy kąt nachylenia. Jak wyglądało ówczesne wykończenie dachu? Domostwa pokrywane były gontami (drewnianymi deseczkami) lub klasycznymi, czerwonymi dachówkami ceramicznymi.

Z kolei fasada budynku wraz z portykiem była murowana, a jej ściany bielone. Zdarzało się jednak, że wsparty na kolumnach/filarach ganek wykonany był z drewna – takie budynki inspirowane były klasycznymi dworkami polskimi z końca XVIII w. (np. Dworem w Łopusznej).

Styl dworkowy nowoczesny

Jakie modyfikacje wprowadzono we współczesnych realizacjach? Nowoczesny dworek niekoniecznie posiadać musi łamany dach czterospadowy. W wielu projektach wykorzystuje się uproszczone formy z dachem dwuspadowym. Zmiany w wyglądzie dachu związane są również z obecnością lukarn – to one doświetlają poddasze, które współcześnie wykorzystuje się na pomieszczenia użytkowe.

W XXI w. zaczęto sięgać również po inne pokrycia dachowe (pod względem formy, materiału i kolorystyki). Zamiast drewnianych gontów zaczęto wybierać dachówkę ceramiczną w klasycznym kształcie (np. karpiówkę). Pokrycie to nie musi występować jednak w kolorze czerwonym – nowoczesne dworki posiadają dachy o szarym, czarnym, zielonym, a nawet fioletowym zabarwieniu. Wspomniane odcienie z reguły zestawia się z białą elewacją. Część realizacji pokrywana jest także żółtą farbą, do której pasują dachy w ceglastym oraz popielatym kolorze.

We współczesnych obiektach możliwe jest także wykończenie dachu blachą. Sięgając po blachodachówkę dwumodułową z klasycznymi przetłoczeniami, osiągniemy kompromis pomiędzy klasycznym wyglądem, niskimi kosztami, a szczelnością dachu. Są rozwiązaniem bardziej ekonomicznym, ponieważ wymagają prostszej konstrukcji dachowej, mniejszego nakładu pracy podczas montażu, a ich cena jest z reguły niższa (więcej na ten temat przeczytać można w artykule Zalety blaszanych pokryć dachowych – perspektywa inwestora). Przykładem rekomendowanego pokrycia o takiej charakterystyce jest blachodachówka dwumodułowa Mona Duo. Z uwagi na obecność wysokiego przetłoczenia z pojedynczym rowkiem, ten model nada wyglądowi budynku elegancji i klasycznego stylu.

Pomimo wielu uproszczeń i zmian wprowadzonych aktualnie w domach w stylu dworkowym, pewne elementy architektoniczne pozostały niezmienne. We współczesnych realizacjach pojawiają się charakterystyczne dla stylu dworkowego gzymsy oraz dach bez wysuniętego okapu. W nowoczesnych dworkach występują także kolumny oraz niewielkie, otwarte ganki. Wielu inwestorów decyduje się również na klasyczne okna ze szprosami.